ISTORIJA Kup Republike Srpske najstarije takmičenje na teritoriji današnje “Dejtonske zemlje”, počeo 1993. godine

Rođena u miru, 9. januara 1992. godine, Republika Srpska, još u kolevci, prolazila je kroz velika iskušenja, najveća ona tokom građanskog rata koji je zahvatio nekadašnju centralnu jugoslovensku republiku.

Umirala je velika zajednička, a rađale su se male, odvojene države na balkanskom tlu. Fudbal je bio sredstvo života, uprkos najtežim trenucima i komplikovanoj situaciji, lopta nije prestala da skakuće na igralištima najmlađe srpske zemlje. Banjalučki Borac je poneo sportski barjak Republike Srpske nastupima u Fođi, na završnom turniru Mitropa kupa koji je i osvojio, te nastavkom bitisanja u Prvoj saveznoj ligi SR Jugoslavije. Ipak, tražio se način organizovanog igranja fudbala u Republici Srpskoj i uspostavljao novi sistem takmičenja. Tako je 5. septembra 1992. u Banjaluci osnovan Fudbalski savez Republike Srpske, prva sportska strukovna organizacija, koja je bila zamajac i za ostale sportove: košarku, boks, šah, rukomet, odbojku…

Nešto više od godinu dana kasnije, 9. septembra 1993. godine Izvršni odbor Fudbalskog saveza Republike Srpske doneo je odluku o sistemu takmičenja za Kup Republike Srpske. Odluku je potpisao predsednik Branko Lazarević iz Bijeljine, a u njoj je pisalo da se finalna utakmica igra na Dan Vojske Republike Srpske, Vidovdan, 28. jun. Te jeseni počele su bitke u prvom fudbalskom Kupu Republike Srpske, pa je ovo takmičenje bilo prvo organizovano na današnjoj teritoriji “Dejtonske zemlje” i pripada mu epitet najstarijeg!

Učešće u premijernom takmičenju je uzelo 99 klubova iz pet tadašnjih fudbalskih regija: Krajine, Posavine, Semberije i Birača, Sarajevsko-romanijske i Istočne Hercegovine, a u startu ih je bilo prijavljeno 113.

-Za sve nas u Savezu je to bilo jedno frapantno iznenađenje, iskreno nismo očekivali da će se toliki broj klubova prijaviti, ni da će ih toliko nastupiti u premijernom izdanju Kupa Republike Srpske, pogotovo u ratnom ambijentu koji je tada bio. Bila je to pobeda fudbala i života, a svi mi u Savezu smo bili jako ponosni jer su ljudi na sastanke i izvlačenje parova dolazili sa ratišta, u uniformama – istakao je Rodoljub Petković, tada generalni sekretar FSRS.

Žreb parova je obavljen u motelu “Internacional”, a na njemu su učestvovali članovi prvog saziva Izvršnog odbora FSRS, među kojima je bio i Nenad Šukurma, podsetio se tih početaka:

-Bio je to period pun izazova. Pojedini klubovi su morali da putuju okolnim putevima, kroz slobodnu teritoriju, gde nije bilo ratnih dejstava, kako bi odigrali utakmicu. Posebno je bilo “gusto” oko Doboja koji je tokom svih godina građanskog rata granatiran sa više strana. Išli smo iz kola u kolo, i kako je takmičenje odmicalo bili smo sve ponosniji i zadovoljniji, srećniji… Fudbal je ponovo pobedio sve nerpilike.

Slobodan Puhalo, novinar iz Doboja, jedno vreme i saradnik Sportskog žurnala pratio je ekipu Sloge, koja je igrala premijerno finale protiv Kozare na Gradskom stadionu u Banjaluci 25. juna 1994. godine.

-Zbog granatiranja Doboja Sloga nije mogla da igra na svom stadionu na “Lukama” već je bila domaćin na igralištu u Rudanci, predgrađu na magistralnom putu ka Derventi, jer tamo granate nisu mogle da padaju. Sećam se i putovanja u Gacko, na utakmicu protiv Mladosti, morali smo da idemo teritorijom SR Jugoslavije, kroz istočnu Srbiju i Crnu Goru, da bi stigli u Hercegovinu i odigrali utakmicu. Bile su to prave putašestvije – prisetio se novinar Slobodan Puhalo.

Prvo finale sudio je Zoran Šumar iz Srpskog Sarajeva, pomoćnici su mu bili Dragan Banjac (Kozarska Dubica) i Jezdimir Stankić (Bijeljina), a delegat Slobodan Stanivuković (Banjaluka). Pred 4.000 gledalaca na Gradskom stadionu u Banjaluci nije bilo ni pobednika ni golova posle 90 minuta i pristupilo se izvođenju jedanaesteraca. Gradiščani, koje je sa klupe predvodio Borče Sredojević, su slavili rezultatom 7:6, odlučujući penal u sedmoj seriji odbranio je golman Kozare Dragan Skakić halfu Dobojlija Zoranu Petroviću.

Čuvar mreže Gradiščana zaslužio je i epitet igrača prvog finala Kupa Republike Srpske, a pobednički pehar kapitenu Kozare Miofdragu Latinoviću i najmlađem igraču Siniši Đuriću uručio je general potpukovnik Vojske Republike Srpske Milan Gvero.

-Bio je to jedan od najsrećnijih, ako ne i najsrećniji trenutak u mojoj igračkoj karijeri, iako sam tada imao samo osamnaest godina. Osvajanjem prvog Kupa Republike Srpske ušli smo u istoriju fudbala, ne samo naše republike, već i regiona, Evrope, jer se uvek pamti prvi pobednik i prepričava prvo finale. Ne potcenjujem ostale klubove koji su osvojili pehar masovnijeg takmičenja, ali je privilegija, zaista, biti prvi najbolji! Nikada neću zaboraviti tu utakmicu protiv Sloge iz Doboja – rekao je Siniša Đurić, danas direktor Kozare.

I tako, 26 godina kasnije takmičenje u Kupu Republike Srpske je stiglo u završnicu – polufinale, ali je veliko pitanje da li će biti do kraja odigrano i hoćemo li 2020. godine dobiti pobednika ovog takmičenja, zbog svetskog problema sa koronavirusom. I ne samo to. Od početne ideje se vrlo brzo odustalo, nekako besčujno, tako da se ovo takmičenje više ne igra u povodu Vidovdana, jednog od najvećih srpskih praznika, bez obzira što Vojske Republike Srpske više nema…

A i samo takmičenje je srozano na najniže moguće grane, od njega odustaju, namernim gubljenjem utakmica i eliminacijama, mnogi renomirani klubovi, koji za to ne trpe nikakve sankcije.

Bili, pa nisu u Srpskoj

Svojevremeno, u Sanskom Mostu Fudbalski klub Podgrmeč, prvoosnovani klub bivše “Titove Jugoslavije” (4. aprila 1944. godine), u okviru Kupa Republike Srpske igrao je utakmice kao domaćin protiv Elektrobosne iz Jajca, Borca iz Drvara i Šatora iz Glamoča.

Nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma 21. novembra 1995. godine nijedan od ovih gradova nije ostao u sastavu Republike Srpske, pripali su Federaciji BiH nakon vojne akcije “Oluja” koju su izvele združene hrvatsko-muslimanske snage. Borac iz Drvara se danas takmiči u sistemu srpskog entiteta kao klub registrovan u PFS Banjaluka, a pre toga bio je u PFS Prijedor. Utakmice igra u Istočnom Drvaru, na teritoriji Republike Srpske.

Miodrag Latinović, Siniša Đurić i general Milan Gvero